Davranış Problemleri

Davranış Problemleri

Bir kişinin toplum veya etrafındaki kişilerle olan iletişimlerinde ortaya çıkan olumsuz, istenilmeyen davranışlardır.  Davranış problemlerinin birkaç türü olmakla birlikte farklı nedenlerle ortaya çıkabilmektedir. Örneğin saldırganlık, dürtü kontrolü eksikliği, dikkat eksikliği gibi farklı nedenler sonucunda davranış problemleri görülebilir. Bununla birlikte genetik faktörler, çevresel etkiler, yaşanılan kültür, sağlık problemleri, aile dinamikleri gibi pek çok faktör davranış problemlerine sebep olabilir.

DSM-5 tanı kriterleri incelendiğinde ise son iki ay içerisinde sık sık kişilere gözdağı veren, kavga edip küfürler söyleyen, başkalarına yaralayabilen, eşyaları kırıp döken, hırsızlık yapabilen kişilerde bu özelliklerden en az bir tanesini son altı ay içerisinde gerçekleştirmişse o çocuklara davranım bozukluğu tanısı konulabilmektedir.Davranım bozukluğu başta kişileri ve kişilerin bulundukları çevreyi negatif yönde etkileyen, kişilerin bulunduğu yaşa uygunsuz davranışlar gösteren kuralların hiçe sayıldığı davranıșlardan olușan bir bozukluktur. Davranış sorunları çevre özellikleri üvey anne ya da babaya sahip olma, çocuk istismarının ve eş istismarının yaşandığı, annede depresyon olması, sosyoekonomik düzeyin düșük olması, ailede ișsizlik, madde kullanımı gibi sorunlarla baş eden kişilerde meydana çıkabilmektedir. Davranış sorunlarının boyutlarından biri olan dışsallaştırma davranışları öfke, saldırganlık, eşyaları kırıp dökme, kuralları çiğneme olarak tanımlanmaktadır.

Davranış problemleri çocukluktan yetişkinliğe her yaş döneminde gözlemlenmektedir. Yalan söyleme, izin almadan başkalarının eşyasını alma, alay etme, zorbalık, saldırgan davranışlar göstermesi, ağlama, kıskançlık gibi davranışlar özellikle okul öncesi dönem çocuklarında çok fazla rastlanılan davranış problemleridir. Ergenlerde ise daha çok öfke, saldırganlık, küfür etme, çevresindekilere zarar verme gibi davranış sorunları görülebilir. Aynı zamanda ergenlerin çevreleriyle sürekli olarak gergin ilişkiler içinde olmalarına sebebiyet veren, dikkat çekici, farklı, rahatsız edici, benlik kavramının düşük düzeyde olması ile iç çatışmaların davranışa aktarılması sonucunda hırçın, sinirli, geçimsiz, kavgacı, okuldan kaçma, çalma, sürekli baş kaldırma ve kuralları çiğneme gibi belirtiler gösterebilmektedirler. Davranış problemlerini önlemek için erken müdahale önemlidir. Bununla birlikte davranış problemleriyle başa çıkabilmek için öncelikle altta yatan problem belirlenmelidir. Problem belirlendikten sonra psikolog, psikiyatrist gibi alanında uzman kişilerden destek alınabilir.